قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی

سفارش ساخت ماشین‌آلات صنعتی یک فرآیند مهم در صنعت و تولید است. این فرآیند شامل مراحل مختلفی است که برای تأمین نیازهای خاص یک صنعت یا تولید کننده انجام می‌شود. ابتدا، سفارش‌دهنده باید نیازها و مشخصات دقیق ماشین‌آلات مورد نظر خود را مشخص کرده و به تولیدکننده مناسب ارائه دهد.

پس از تعیین نیازها، توافق‌نامه‌ای بین سفارش‌دهنده و تولیدکننده امضا می‌شود که در آن شرایط مالی، زمان تحویل و مشخصات فنی به دقت تعیین می‌شوند. سپس، فرآیند طراحی و مهندسی شروع می‌شود تا ماشین‌آلات به دقت با توجه به نیازها ساخته شوند.

در حین ساخت، کنترل کیفیت مداوم انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که محصول نهایی با استانداردها و انتظارات مطابقت دارد. در پایان، مرحله تحویل ماشین‌آلات به سفارش‌دهنده با اطمینان انجام می‌شود و هر گونه خدمات پس از فروش ارائه می‌شود.

این فرآیند نیاز به هماهنگی دقیق بین سفارش‌دهنده و تولیدکننده دارد تا ماشین‌آلات برآورده نیازها و انتظارات صنعتی مشتری باشند.

به بیان دیگر، امروزه با گسترش صنایع و کارخانجات، نیاز واحد های تولیدی به طراحی و ساخت ماشین آلات صنعتی با هدف تولید محصولات آنها، بیش از پیش حس شده و در همین راستا باید با به خدمت گرفتن دانش مهندسی و تجارب کسب شده متخصصین در این حوزه، فرآیند ساخت ماشین آلات صنعتی را به نحو مطلوب اجرا نمود. طراحی و ساخت ماشین آلات صنعتی در واقع جزئی از علم مهندسی به شمار می‌رود که در نهایت با همکاری طراحان و مهندسان، یک دستگاه کاملا جدید متناسب با نیاز آن واحد تولیدی صنعتی، ساخته می‌شود و یا آنکه دستگاه ها و ماشین آلات صنعتی از پیش ساخته شده که در مواردی دچار خطا یا نقص می‌باشند، بهینه سازی می‌شوند. این فرآیند، پیچیده بوده و نیازمند دانش متخصصین در این حوزه بوده و چنانچه یکی از مراحل به درستی طی نشود، موجب نقص در عملکرد نهایی دستگاه و اتلاف وقت و هزینه می‌شود، بنابراین یک مهندس با تجربه، در مرحله اول باید با در نظر گرفتن نیاز هر واحد صنعتی، ماشین به طور کامل طراحی و سپس با توجه به نقشه طراحی و بهره گیری از تجهیزات، وارد مراحل ساخت شود.

اصولاً هدف از ساخت ماشین آلات صنعتی، اجرای اتوماسیون و در نتیجه صرفه جویی در هزینه و نیروی انسانی، کاهش خطا، بهبود کیفیت نهایی محصولات تولیدی، بالا بردن ضریب ایمنی، کاهش ضایعات و پسماند های تولید، و به طور کلی بهبود بهره وری واحد های صنعتی است.

یکی از مهم ترین و رایج ترین قراردادهای پیمانکاری در حوزه صنعت، قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی است که به موجب آن، سازنده متعهد به ساخت ماشین آلات صنعتی مورد نظر کارفرما در مقابل حق الزحمه مشخصی، است. قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی، جزئیات فنی و حقوقی پیچیده ای داشته و به طور کلی برای تضمین حقوق و تعهدات طرفین، پوشش ریسک‌های حقوقی، تضمین کیفیت و قابلیت استفاده از ماشین آلات ساخته شده در صنعت مورد نظر، بهتر است در قالب یک قرارداد معتبر و اصولی تنظیم شود.

در ادامه به بیان برخی نکات مهم که در هنگام تنظیم قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی باید مدنظر داشت، می‌پردازیم:

نکات مهم در تنظیم قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی

1.موضوع

رکن اصلی هر قراردادی که شاکله آن را تعیین می‌کند، موضوع آن است. موضوع، مقدمه ایست بر آنچه که لازم است در متن قرارداد ذکر شود و به همین جهت باید جامع و مانع باشد و مشخص کند که این قرارداد برای چه کاری تنظیم شده و کارفرما چه انتظاراتی از پیمانکار دارد. می‌توان موضوع قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی را تعهد به تأمین قطعات، طراحی، ساخت، نصب، راه اندازی و تحویل دستگاه صنعتی بر اساس مشخصات تصریح شده از سوی کارفرما در پیوست، در مقابل دریافت حق الزحمه مشخص شده در قرارداد، دانست.

2.مدت

اقتضای طبیعت فرآیند تولیدهای صنعتی و ساخت ماشین آلات صنعتی به گونه‌ای است که عامل زمان در آن تاثیر و نقش بسزایی دارد. مدیریت باید به گونه‌ای باشد که پروسه طراحی و ساخت دستگاه در زمان تعیین شده به مرحله اجرا درآید و به موقع به پایان برسد. علاوه بر آن کارفرما می‌تواند در راستای اعمال حق نظارت خود، خسارت تاخیر یا عدم انجام تعهد در موعد مقرر را  در قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی، پیش بینی کند. البته چنانچه مانعی غیرقابل اجتناب در مدت اجرا عارض شود، اجرا به حالت توقف درآمده و می‌توان این گونه توافق نمود که به طور مثال دوبرابر مدت، به مهلت تحویل اضافه شود.

بهتر است علاوه بر ذکر مدت کلی برای ساخت، در قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی، برای هر مرحله به طور مجزا تعیین مدت شود تا درصورتی که آن مرحله با تاخیری از جانب پیمانکار مواجه شد، کارفرما از آن حیث مستحق دریافت مبلغی به عنوان خسارت تاخیر باشد.

برای مثال برای هرکدام از مراحل تهیه تجهیزات و طراحی نقشه ماشین و دریافت تاییدیه ناظر، انجام عملیات ساخت، حمل و بارگیری ماشین و عملیات نصب و راه اندازی و انجام تست‌های لازم جهت اطمینان از عملکرد دستگاه و… در قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی، مدت مجزا و خسارت تاخیر پیش بینی شود.

3.تعهدات فنی سازنده

در این بند از قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی، تعهدات فنی مهندس سازنده تصریح می‌گردد؛ برای مثال، تعهد پیمانکار به تهیه کلیه قطعات و تجهیزات استاندارد و مورد نیاز برای ساخت ماشین و پرداخت هزینه های مربوط به خرید تجهیزات و حقوق نیروی انسانی مورد نیاز؛ یا تعهد او به استفاده از تجهیزات و مصالح مرغوب با کیفیت تصریح شده در پیوست برای ساخت ماشین،و… در این بند از قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی ذکر خواهد شد.

4.ناظر اجرا

در قراردادهای پیمانکاری مانند سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی ، معمولا شخصی به نام مهندس ناظر نیز حضور دارد. مهندس ناظر شخص حقیقی یا حقوقی است که به منظور نظارت بر عملیات پیمان، در چارچوب اختیارات از طرف کارفرما به پیمانکار معرفی می‌شود؛ پیمانکار موظف است پس از اتمام هر مرحله از عملیات، آن را به ناظر گزارش کند و شخص ناظر باید در مهلت مشخصی، در محل اجرای عملیات ساخت ماشین آلات صنعتی حاضر شده و نسبت به بازدید، تأیید و یا عدم تأیید مطابق استانداردهای تعریف شده در قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی، اقدام نماید.

5.دوره تضمین

از تاریخ تحویل صحیح و نصب کامل ماشین آلات موضوع قراردادسفارش ساخت ماشین آلات صنعتی، صدور تاییدیه عدم مغایرت فنی و تنطیم صورت جلسه تحویل توسط طرفین، لازم است جهت حصول اطمینان از صحت عملکرد دستگاه، دوره ای تحت عنوان تضمین در نظر گرفته شود.

در این بند از قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی علاوه بر در نظر گرفتن و تعین مدت دوره تضمین، باید مواردی که شامل گارانتی نمی‌شود احصا شود و همچنین حدود مسئولیت پیمانکار  و نحوه جبران خسارت توسط او، در صورت عملکرد نامناسب دستگاه مشخص شود. برای مثال تصریح شود که مسئولیت پرداخت هزینه های مربوط به تغییر قطعه و یا تعمیر دستگاه، هزینه ایاب و ذهاب و… بر عهده پیمانکار می‌باشد.

6.شروط قرارداد

موارد مورد توافق طرفین می‌تواند در قالب شروط ضمن عقد، در این قسمت از قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی ذکر شود. دقت داشته باشید که ذکر تعهد بدون در نظر گرفتن ضمانت برای اجرای آن، کاری بی فایده است و باید علاوه بر تعهدات، ضمانت اجرا نیز ذکر گردد.

از جمله شروطی که در این قسمت از قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی می‌تواند مورد اشاره قرار گیرد، عبارت است از:

1-6 با توجه به آنکه مهارت، تخصص و شخصیت سازنده علت اصلی تنظیم قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی با وی بوده، پیمانکار حق واگذاری موضوع پیمان به دیگری را، به صورت جزئی-کلی و از هر طریقی اعم از مشارکت، مدیریت، وکالت و… نخواهد داشت.

2-6 در صورت بروز شرایطی که هریک از طرفین به دلیل وجود آن نتواند تعهدات خود را عملی کند و رفع آن شرایط خارج از اختیارات و توانایی آنها باشد،(مانند جنگ، زلزله،سیل و …) به گونه ای که اجرای تعهدات را بیش از یک ماه متوقف کند، هریک از طرفین حق فسخ قرارداد را دارد.

6-3 هر جز دستگاه موضوع قرارداد پس از ایجاد در ملکین سفارش دهنده قرار می‌گیرد، به گونه ای که با ساخت کامل آن کل دستگاه در ملکیت سفارش دهنده بوده و سازنده هیچ حقی نسبت به آن ندارد.

6-4 سازنده به هیچ عنوان حق مبادرت به ساخت دستگاهی مشابه دستگاه موضوع قرارداد یا دستگاهی که متضمن نوعی رقابت با دستگاه سفارش دهنده باشد را ندارد.

و…

کلام آخر:

همانطور که ملاحظه نمودید، در تنظیم قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی، علاوه بر رعایت نکات پیچیده فنی مهندسی، لازم است اصول حقوقی نیز در نظر گرفته شود چرا که غفلت و سهل انگاری در مقررات حقوقی حاکم بر قرارداد، نه تنها چالش‌های حقوقی زیادی بین طرفین ایجاد می‌کند بلکه در نهایت موجب اتلاف وقت و هزینه ای که برای ساخت دستگاه گذاشته شده می‌شود. لذا انعقاد قرارداد با کیفیت همگام با رعایت اصول حقوقی، می‌تواند اختلافات را تا حد ممکن کاهش دهد. شما می‌توانید ضمن دریافت مشاوره حقوقی از دادگام، از قرارداد سفارش ساخت ماشین آلات صنعتی آماده که در سامانه دادگام بارگذاری شده نیز استفاده نمایید. دقت داشته باشید که این قالب ریسک‌های نوعی طرفین را پوشش داده و شما می‌توانید متناسب با نیاز های خود آن را شخصی سازی نمایید.