همکاری و مشارکت برای سریعتر رسیدن به اهداف و زندگی آسانتر از جمله ساز و کارهای موفق در طول تمام زندگی بشر بوده است. تجربه کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان نیز اهمیت کار تیمی و گروهی را گوشزد میکند. در حقیقت مشارکت همان نیرویی است که ضعفهای افراد را جبران و آنها را در مسیر رسیدن به اهداف یاری میکند.
مشارکت در کسب و کار میتواند با ارائه ایدههای نوآورانه، تیمهای متخصص و استفاده از فرصتهای بازار بهبود یابد. همچنین، شناخت بازار، ارتباطات فعّال، و پیشرفت تکنولوژی نقشهای مهمی در توسعه کسب و کار ایفا میکنند.
مشارکت در کسب و کار نیاز به برنامهریزی دقیق، تحقیقات بازار، و ایجاد ارتباطات مثبت با مشتریان و همکاران دارد. ایجاد یک تیم متعهد، استفاده از راهکارهای بازاریابی موثر و توجه به بازخوردها نیز از اهمیت زیادی برخوردارند. همچنین، نقش فناوری و نوآوری در بهبود عملکرد و رشد پایدار کسب و کار چشمگیر است.
استفاده از قرارداد مشارکت در راهاندازی کسب و کار مزایای متعددی دارد. این امر اجازه میدهد تا هزینهها و ریسکهای مالی بین همکاران تقسیم شود، تخصصهای مختلف به اشتراک گذاشته شوند و تلاشها برای دستیابی به اهداف مشترک تسریع یابد. همچنین، این نوع مشارکت میتواند باعث افزایش منابع مالی، افزایش قابلیتها و ارتقاء اثربخشی عملیات شود.
شکلگیری یک مشارکت در زمینه راه اندازی کسب و کار، نیازمند وجود یک گروه از افراد است که به قصد سود و برای انجام یک کسب و کار گرد هم میآیند.
برای مثال فرض کنید شما ایدهای دارید که نیازمند سرمایه است و شما آن میزان سرمایه را در اختیار ندارید یا شما سرمایهداری هستید که قصد سرمایه گذاری در یک کسب و کار را دارید؛ در این صورت، تنظیم قرارداد مشارکت منطقیترین راه به نظر میسد.
هنگامی که چند شخص برای راهاندازی یک کسب و کار به توافق میرسند، هر یک آوردهای را در میان میگذارند تا از طریق آن کسب و کار ایجاد و اداره شود. چگونگی اداره این سرمایه، نحوه تقسیم سود و زیان، مسئولیت در قبال اشخاص ثالث و… از چالشهایی است که با آن روبرو خواهند شد؛ در چنین مواردی جهت تنظیم روابط حقوقی بین مشارکت کنندگان، نیازمند یک قرارداد اصولی هستیم.
از جمله مزیتهایی که قرارداد مشارکت برای شرکا دارد عبارت است از:
1. مکمل یکدیگر شدن: همیشه اینطور نیست که آورده شرکا محدود در پول باشد؛ گاهی اوقات ما با مهارتهای افراد شریک میشویم و این نشان دهنده مکمل بودن افراد جهت توسعه بیشتر است. در حقیقت مسئولیتهای مختلف بین شرکا تقسیم میشود و در نتیجه ضعفهای فرد جبران میگردد.
2. مدیریت بهتر هنگام مواجهه با چالشهای مختلف در مسیر کسب و کار: استفاده از ایدهها و نظرات مختلف شرکا هنگام مواجهه با چالشها، موجب تصمیم گیری بهتر و عاقلانهتر است.
البته هر شراکتی معایب خاص خود را نیز دارد؛ از واضحترین معایب مشارکت، اختلاف نظر بین شرکاست. رسیدن به توافق برای هر نوع تصمیم در مسیر اداره کسب و کار، مشکل به نظر میرسد. اگر مقررات درستی جهت اداره تنظیم نشود، ممکن است این اختلافات در نهایت نه تنها به کسب و کار آسیب برساند بلکه ارتباط بین شرکا و افرادی که درگیر آن هستند را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
مشارکت در کسب و کار میتواند به همراه ریسکهای حقوقی نیز بیاید. مسائل مرتبط با تقسیم سود و خسارت، اجتناب از تداخل منافع، و تعیین دقیق وظایف و حقوق هر همکار از جمله چالشهای حقوقی ممکن هستند. بنابراین، اهمیت قراردادهای مشارکتی دقیق و حضور یک حقوقدان در مراحل ابتدایی همکاری برای کاهش این ریسکها بسیار زیاد است.
در قراردادهای مشارکتی، تعیین وظایف و مسئولیتهای هر همکار، معیارهای تقسیم سود و خسارت، حفظ محرمانگی اطلاعات تجاری، و نحوه حل اختلافات بین همکاران از جمله نکات حساسی هستند که در قرارداد باید دقیقاً تعریف شوند. عدم وضوح در این مسائل ممکن است به اختلافات حقوقی منجر شود.
تعیین وظایف شرکا، میزان سهم هر یک در سود و زیان، آورده هر یک از شرکا، شرایط فسخ و… از جمله اهداف اصلی تنظیم قرارداد مشارکت است.
نحوه تنظیم قرارداد مشارکت در راهاندازی کسب و کار
1-موضوع قرارداد: موضوع قرارداد در حقیقت همان کسب و کاری است که برای راهاندازی یا گسترش آن اقدام به مشارکت گردیده؛ در این بخش به تفصیل درباره کسب و کار و موضوع آن توضیح داده میشود، چرا که به طور مثال مشارکتنامه کسب و کار تنظیم شده برای کارخانه با مشارکتنامه تنظیم شده برای یک سوپرمارکت متفاوت است با توجه به همین تفاوتها، قوانین،الزامات و بسیاری از موارد دیگر نیز تغییر میکند.
2-آوردهها و سرمایه طرفین: یکی از مهم ترین بخشهای قرارداد مشارکت، آورده شرکاست. سرمایه ممکن است نقد یا غیر نقد باشد؛ لازم است میزان دقیق آوردهها و سرمایه طرفین در قرارداد به طور کامل با جزئیات نوشته شود. در این بند برای مثال مشخص میشود که تأدیه آورده نقدی تا چه مدت و به چه حسابی صورت گیرد.
3-سهم شرکا: با توجه به آورده شرکا، نوع فعالیت و نقشی که دارند، سهم آنها در قرارداد مشارکت مشخص میشود. همانطور که طرفین در تقسیم سود شریک هستند به همان میزان هم مسئول پرداخت خسارات هستند.
4-تعهدات شرکا: در این بخش به تعهدات و مسئولیتهای طرفین اشاره میشود. دقت داشته باشید که ذکر تعهد بدون در نظر گرفتن ضمانت اجرا، کاری بی فایده بوده و عواقب حقوقی در پی خواهد اشت.
از جمله تعهداتی که در این ماده میتواند مورد ذکر قرار گیرد عبارت است از:
1-4: عدم امکان واگذاری مسئولیتهای پیشبینی شده برای هر شریک به صورت کلی یا جزئی به اشخاص ثالث، مگر با اذن و موافقت سایر اعضا و عدم مغایرت با قوانین مربوطه.
2-4: هرگونه فعل یا ترک فعل مستند به هر یک از طرفین که منجر به اشکال در روند کار شود، عضو متخلف مسئول جبران کلیه خسارتهای وارده خواهد بود.
3-4: هر یک از شرکا نسبت به آورده خود مسئول دیون ایجاد شده هستند و اگر بنا بر مسئولیت تضامنی یکی از شرکا تمام دین را پرداخت کند میتواند بعداً به سایر شرکا مراجعه کند.
5-اداره کسب و کار:
اداره کسب و کار در قرارداد مشارکت نقش مهمی ایفا میکند. تعیین وظایف، تقسیم سود و خسارت، نظارت بر عملکرد همکاران و اعمال تصمیمات مهم از جمله مسائلی هستند که نیاز به مدیریت دقیق دارند. همچنین، مکانیسمهایی برای حل اختلافات و تصمیمگیری مشترک باید در قرارداد تعیین شوند. مدیریت بهبودی و انعطافپذیری نیز اساسی است تا به چالشها پاسخ داده شود و هماهنگی بیشتری بین همکاران ایجاد شود؛ چنین قراردادهایی مستلزم پیش بینی نحوه اداره کسب و کار جهت حفاظت از سرمایه و سود مشارکت کنندگان است. در این بند مدیری جهت اداره امور مشخص میگردد؛ مدیر وکیل شرکا بوده و تصمیمات او در راستای اداره کسب و کار تابع نظر اکثریت شرکا خواهد بود.
6-اصل محرمانگی اطلاعات:
اصل محرمانگی در قراردادهای مشارکت نقش حیاتی در حفاظت از اطلاعات حساس و تجاری دارد. این اصل مشخص میکند که همکاران باید اطلاعات مربوط به کسب و کار، فرآیندها و دادههای حیاتی را محرمانه نگه دارند و از آنها برای منافع شخصی یا بهرهبرداری غیرمجاز استفاده نکنند. این مفهوم باید به دقت در قرارداد مشارکت تعریف شده و تدابیر لازم برای اجرای این اصل در هنگام همکاری اتخاذ شود.
مطابق این ماده از قرارداد مشارکت در راه اندازی کسب و کار، طرفین متعهد میگردند کلیه اطلاعات یا اسناد و مدارک و اوراق ناشی از این قرارداد را محرمانه تلقی و از افشای آن خودداری نمایند. در صورت تخلف از سوی هر کدام از اعضا، شخص متخلف مسئول جبران کلیه خسارات نسبت به گروه مشارکت و هر یک از اعضا خواهد بود.
7-خروج هر یک از شرکا: تا قبل از راهاندازی کسب و کار، هیچ یک از طرفین حق واگذاری سهم خود را نخواهند داشت. طرفین قرارداد تا راهاندازی کامل کسب و کار ملزم به مشارکت هستند. البته چنانچه پس از راهاندازی کامل، قصد خروج داشته باشند، ابتدا قصد خود را طی اظهارنامهای به شرکا اطلاع میدهند؛ چنانچه بعد از گذشت دو ماه، اظهارنامه بی پاسخ بماند شریک میتواند سهم خود را به ثالث واگذار کند.
این موارد تنها بخشی از مطالبی است که در این قرارداد باید لحاظ شود.
کلام آخر: همانطور که ملاحظه کردید، تنظیم این قرارداد پیچیدگیهایی دارد که دقت و رعایت آنها ضروری است. اگر یک جمله یا ماده از قرارداد به درستی تنظیم نشود ممکن است در آینده بر شراکت و حقوق طرفین تاثیر بگذارد و آنها را دچار مشکل کند. برای جلوگیری از این مشکلات، توصیه میشود که با کمک یک حقوقدان ماهر، قراردادهای جامع و دقیقی تدوین شود تا همه نقاط قانونی مورد نیاز روشن باشند. شما میتوانید ضمن استفاده از مشاوره حقوقی دادگام، از قرارداد مشارکت در راه اندازی کسب و کار آماده که در سامانه دادگام بارگذاری شده نیز استفاده نمایید. قرارداد آماده در حقیقت الگویی است که به صورت نوعی موارد حائز اهمیت در باب آن موضوع خاص و در اینج مشخصا، قرارداد مشارکت در راه اندازی کسب و کار، را مد نظر قرارداده و چالش های حقوقی که احتمال بروز آن در آینده میباشد را پوشش میدهد. هرچند این قرارداد آماده در چارچوب موازین حقوقی و مطابق با نیاز نوعی طرفین تنظیم شده، اما به هرجهت ممکن طرفین ضمن رعایت چارچوب کلی، بنا به اقتضا، برخی بندها را تغییر داده، مواردی را حذف و یا حتی تعهدات جدیدی بر آن اضافه نمایند. این امر که طرفین مطابق با نیازهای خود قسمت هایی از قرارداد آماده را تغییر دهند، شخص سازی میگویند.
