دادخواست اعسار

اعسار چیست

بر اساس ماده 6قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی:(

معسر کسی است که به دلیل نداشتن مالی به جز مستثنیات دین، قادر به تأدیه دیون خود نباشد.) بنابراین، اعسار حالت حقوقی‌ است که فرد در آن به دلیل محدودیت‌های مالی، امکان انجام تعهدات مالی خویش را ندارد. اعسار ممکن است ناظر بر دو جنبه متفاوت باشد: نخست، اعسار از پرداخت هزینه‌های مربوط به دادرسی، و دوم، ناتوانی در پرداخت محکوم به میباشد.

درخواست اعسار چیست؟

درخواست اعسار، تقاضایی است که معسر  به دادگاه ارائه می‌دهد و در ضمن آن مدعی میشود که به دلیل ناتوانی مالی قادر به پرداخت بدهی یا هزینه‌های دادرسی نیست. درخواست اعسار میتواند ضمن درخواست نخستین یا در قالب دادخواست جداگانه ای به دادگاه ارایه شود

مدارک لازم جهت تنظیم دادخواست اعسار چیست؟

مدارک لازم جهت تنظیم دادخواست اعسار از قرار ذیل میباشد

1. صورت کلیه اموال مدعی اعسار، شامل شرح کاملی از تعداد یا مقدار و قیمت کلیه اموال منقول و غیر منقول

2. صورت تمام وجوه نقدی که مدعی اعسار به هر عنوان نزد بانک ها و یا موسسات مالی و اعتباری ایرانی و خارجی دارد، به همراه مشخصات دقیق حساب های مذکور

3. مشخصات کلیه اموالی که مدعی اعسار به هر نحو نزد اشخاص ثالث دارد و کلیه مطالبات او از اشخاص ثالث

4. فهرست نقل و انتقالات و هر نوع تغییر دیگر در اموال مذکور، از زمان یک سال قبل از طرح دعوای اعسار

5. شهادت نامه کتبی؛ چناچه شخصی مدعی اعسار از هزینه دادرسی باشد برای اثبات ادعای خود باید به شهادت حداقل 2 نفر استناد نماید و شهادتنامه را ضمیمه دادخواست نماید.

    

مراحل ثبت درخواست اعسار

1. تهیه مدارک مورد نیاز

   مدارکی که در متن فوق ذکر شده است رو تهیه کنید و به سمت تنظیم دادخواست بروید

2. تنظیم دادخواست اعسار 

جهت تنظیم دادخواست اعسار از طریق سامانه هوشمند دادگام باید مراحل زیر طی گردد:

•  

• ورود به حساب کاربری

• انتخاب گزینه سفارش دادخواست از بخش خدمات مربوط به دادخواست

• انتخاب دادخواست اعسار

• ثبت دادخواست اعسار و تکمیل فرآیند مربوطه

3. ثبت دادخواست در دفتر قضایی

نحوه طرح دعوای اعسار

شخص معسر برای طرح دعوای اعسار، اعم از اعسار از هزینه دادرسی یا اعسار از پرداخت محکوم‌به به یکی از دو صورت زیر می‌تواند اقدام نماید:

۱ . طرح دعوای اعسار ضمن طرح دادخواست دعوای اصلی

شخص مدعی اعسار می‌تواند بدون نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه، ادعای اعسار را ضمن تقدیم دادخواست دعوای اصلی مطرح نماید. در اغلب موارد، مدعی اعسار از هزینه دادرسی درخواست خود را به این روش مطرح می‌نماید. طرح دعوای اعسار می‌تواند ضمن هر یک از دادخواست‌های بدوی یا تجدیدنظرخواهی انجام شود.

۲ . طرح دعوای اعسار به موجب تقدیم دادخواست جداگانه

به موجب ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی طرح دعوای اعسار مستلزم اقامه دعواست و برای اقامه هر دعوایی نیاز به تنظیم و تقدیم دادخواست است. در واقع، شخصی که به موجب حکم دادگاه محکوم به پرداخت مال یا وجه مشخصی شده و ناتوان از پرداخت آن است، می‌تواند با تقدیم یک دادخواست ادعای خود را مطرح نماید تا در دادگاه صالح مورد رسیدگی قرار گیرد.

حدود اعتبار حکم اعسار

زمانی که وضعیت اعسار شخص اثبات گردد و دادگاه حکم اعسار وی را صادر می ماید، بایستی توجه داشت که اعتبار حکم اعسار دارای دامنه مشخصی است و نمی‌توان این حکم را به صورت مطلق در همه موارد قابل استفاده دانست. دامنه تأثیر و اعتبار حکم اعسار را می‌توان در سه محور اصلی به شرح زیر مورد تحلیل قرار داد

اعتبار حکم اعسار در یک دعوا

به حکم ماده 508 آایین دادرسی مدنی:( معافیت از هزینه دادرسی باید برای هر دعوا به طور جداگانه تحصیل شود.)

از این رو چنانچه حکم اعسار شخص، اعم از اعسار از هزینه دادرسی یا اعسار از پرداخت محکوم‌به، صادر شود، اثر و اعتبار این حکم ناظر بر همان دعوایی خواهد بود که در چارچوب آن، دادخواست اعسار مطرح و مورد رسیدگی قرار گرفته است. 

به عبارت دیگر، اعتبار حکم اعسار محدود به دعوای معین و مشخصی است که منتهی به صدور آن گردیده و قابلیت تسری به دعاوی دیگر را ندارد.با این حال، در صورتی که شخص مدعی اعسار، به‌طور هم‌زمان دعاوی متعددی را علیه یک شخص واحد اقامه کرده باشد، 

صدور حکم اعسار در یکی از آن دعاوی، نسبت به سایر دعاوی مطروحه علیه همان خوانده نیز مؤثر بوده و نیازی به تقدیم دادخواست اعسار مجدد در هر دعوی نخواهد بود.

گفتنی است که طبق نظریه مشورتی شماره 7/1401/699 مورخ 1402/03/06، فردی که به چند نفر بدهکار است و از دادگاه‌های مختلف حکم گرفته‌اند، 

می‌تواند برای همه این بدهی‌ها، یک دادخواست اعسار واحد بدهد و این دعوا در یک دادگاه رسیدگی می‌شود، چون موضوع دعوا یکی است. این تجمیع، مغایر قانون نیست، مگر اینکه پای صلاحیت ذاتی در میان باشد.

اعتبار حکم اعسار در تمام مراحل دادرسی

در غیر این صورت، شخص معسر نمی‌تواند از اعتبار حکم اعسار در دعاوی دیگر به طرفیت اشخاصی که خوانده دعوی اعسار قرار نگرفته‌اند استفاده نماید. در چنین موارد، شخص موظف به طرح یک دادخواست اعسار جدید می‎باشد.

چنانچه اعسار شخصی در هر یک از مراحل دادرسی، اعم از بدوی، تجدیدنظرخواهی یا فرجام‌خواهی ثابت شده و حکم اعسار وی صادر گردد، این حکم در دیگر مراحل دادرسی نیز معتبر به شمار می‌آید؛ مگر اینکه در اثنای دادرسی رفع اعسار شخص ثابت شود.

بنابراین، اگر اعسار شخص از هزینه دادرسی در مرحله بدوی ثابت شده و حکم اعسار وی صادر گردد، این حکم در مراحل تجدیدنظر و فرجام‌خواهی نیز معتبر قلمداد شده و شخص معسر از پرداخت هزینه دادرسی در دیگر مراحل معاف خواهد بود.

اعتبار حکم اعسار پس از فوت معسر

 به موجب ماده 510 قانون آیین دادرسی مدنی:( اگر معسر فوت شود، ورثه نمی‌توانند از حکم اعسار هزینه دادرسی مورث استفاده نمایند، لکن فوت مورث در هر یک از دادرسی‌های نخستین و تجدید نظر و فرجام مانع جریان دادرسی در آن مرحله نیست و هزینه دادرسی از ورثه مطالبه می‌شود، مگر آنکه ورثه نیز اعسار خود را ثابت نمایند.) 

به عبارتی حکم اعسار دارای آثار شخصی است و اعتبار آن منوط به زمان حیات شخص معسر است. در نتیجه، با فوت معسر این حکم بی‌اعتبار به شمار رفته و ورثه نمی‌توانند از اعتبار این حکم استفاده نمایند. 

چنانچه ورثه نیز در حالت اعسار قرار داشته باشند، بایستی هر یک جداگانه اقدام به طرح دادخواست اعسار و اثبات این موضوع در دادگاه نمایند.

نقش وکیل در طرح دعوای اعسار

دعوی اعسار دارای جنبه‌های فنی و حقوقی زیادی است که بی‌توجهی به آن‌ها ممکن است به رد دادخواست منجر شود. بنابراین، مشاوره حقوقی تخصصی و استفاده از وکیل مجرب در موفقیت دعوا و صدور حکم اعسار نقش حیاتی دارد. حضور وکیل علاوه بر تضمین صحت روند دعوی، به تقویت ادله و دفاع مؤثر در دادگاه کمک می‌کند.

در این راستا، سامانه هوشمند دادگام با استفاده از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی، به شما این امکان را می‌دهد تا خدمات حقوقی مربوط به دعوی اعسار را به شکلی سریع، دقیق و با بالاترین استانداردهای کیفیت دریافت کنید.

نمونه دادخواست اعسار

مشخصات خواهان:(نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت)

مشخصات خوانده: (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت)

تعیین خواسته و بهای آن: اعسار از پرداخت محکوم به/ و تقاضای تقسیط آن

دالیل و منضمات دادخواست: -1 فیش حقوقی صادره از سازمان متبوع، -2 کپی مصدق استشهادیه، -3

شهادت شهود، -4 دادنامه شماره ... صادره از شعبه ... دادگاه عمومی ....

ریاست محترم مجتمع قضایی ...

با سالم احتراما به استحضار می رساند:

اینجانب حسب دادنامه شماره ... مورخ ... صادره از شعبه ... دادگاه عمومی ... به پرداخت مبلغ ...ریال در حق خانم/آقای ... محکوم گردیده ام، نظر به مشکالت متعدد/ عدم دسترسی به اموالم با توجه به مستندات تقدیمی صدور حکم به اعسار اینجانب از پرداخت مبلغ محکوم به / تقسیط مبلغ محکوم به مستندا به ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب سال 1377 را استدعا دارم.

سوالات متداول

1. آیا طرح دعوای اعسار از سوی تجار امکان‌پذیر است؟

خیر. طرح دعوای اعسار اختصاص به اشخاص حقیقی غیرتاجر دارد. چنانچه دادخواست اعسار از سوی تجار یا اشخاص حقوقی مطرح شود، دادگاه اقدام به صدور قرار رد دادخواست خواهد نمود.

2. مهلت اقامه دعوای اعسار از پرداخت محکوم‌به چند روز میباشد؟

قانونگذار این مهلت را محدود به ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه دانسته است.

3. آیا صدور حکم اعسار باعث از بین رفتن دیون شخص معسر و مانع از استیفای حقوق محکوم‌له خواهد شد؟

خیر. اعسار وضعیتی موقتی است که با کسب اموال توسط معسر یا دسترسی به آن‌ها مرتفع خواهد شد. در نتیجه، محکوم‌له می‌تواند طلب خود را از اموالی که بعدها از محکوم‌علیه (معسر) به دست می‌آید استیفاء نماید.